Na placu przed kościołem pw. Św. Rodziny w Pile można już oglądać wystawę plenerową na temat Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Uzupełnieniem wystawy jest projekcja filmu pt. Matusia.

Wystawa ukazuje wysiłek Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, które w czasie II wojny światowej niosły pomoc tysiącom polskich dzieci w prowadzonych przez siebie szkołach, sierocińcach i ochronkach rozsianych na terenie kraju. Wśród nich siostry ukryły ponad 500 dzieci żydowskich, skazanych przez okupanta niemieckiego na eksterminację. Ocaliły także około 250 dorosłych osób pochodzenia żydowskiego. Wielu innym udzieliły pomocy doraźnej lub tymczasowej. Kierując się chrześcijańską miłością bliźniego, siostry podjęły decyzję, że nie odmówią schronienia żadnemu potrzebującemu. Ryzykując życiem, przeciwstawiły się w ten sposób zbrodniczej polityce III Rzeszy Niemieckiej. Akcję pomocy Żydom koordynowały przełożona generalna zgromadzenia Ludwika Lisówna oraz przełożona prowincji warszawskiej m. Matylda Getter.

„Matusia” w reżyserii Macieja Fijałkowskiego.
Opis filmu:
W związku z obchodami 80. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj „Żegoty” Biuro Edukacji Narodowej IPN przygotowało fabularyzowany dokument „Matusia” w reżyserii Macieja Fijałkowskiego. Film opowiada historię ratowania żydowskich dzieci przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Jego uroczysta premiera odbyła się 1 grudnia 2022 r. w Kinie Atlantic w Warszawie. Na pokaz przybyli m.in. przedstawiciele władz, siostry ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi z przełożoną generalną, członkowie Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Przed emisją do widzów zwrócił się zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma, inspirator powstania filmu, który powiedział:
– W przeddzień 80. rocznicy powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota” trzeba podkreślić, że ten wielki czyn, objęcie przez „Żegotę” pomocą ok. 12 tys. Żydów, nie byłoby możliwe bez takich osób jak matka Matylda Getter. Po pierwsze, bohaterstwem było znalezienie tych dzieci i wyprowadzenie ich z getta, co było zagrożone śmiercią, ale później trzeba było znaleźć miejsce, w którym przebywały niekiedy 2-2,5 roku. Takie miejsca znajdowały się w klasztorach, a w Warszawie szczególnie w Zgromadzeniu Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Wiceprezes IPN wskazał, że celem filmu jest upowszechnianie wiedzy o bohaterstwie sióstr ratujących żydowskie dzieci, upowszechnianie także za granicą, ponieważ wiedza o ich działalności w czasie II wojny światowej jest nikła. Instytut Pamięci Narodowej od lat stara się pamiętać o bohaterkach naszej wolności – sfinansował m.in. tablicę upamiętniającą matkę Matyldę Getter i siostry z jej zgromadzenia, wydał w pięciu językach opracowanie s. Antonietty Frącek RM „Matka Matylda Getter” w ramach serii „Bohaterowie Niepodległej”, we współpracy ze zgromadzeniem powstała też wystawa „Siostry, […] matkami żydowskich dzieci. Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi wobec Zagłady Żydów w czasie II wojny światowej”. Dr Szpytma dodał, że ma nadzieję, iż postać matki Matyldy Getter będzie równie znana jak postać innej bohaterki, Ireny Sendler, z którą matka Matylda Getter współpracowała.

Na szczególną uwagę zasługuje poświęcenie jej i zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w ratowanie Żydów w czasie okupacji. Dzieląc los narodu, brały pod swój dach żydowskie dzieci z gett i te błąkające się bez dachu nad głową, głodne, przerażone – narażone w każdej chwili na śmierć z rąk niemieckich oprawców. Dbały o zapewnienie im odpowiednich warunków materialnych, wykształcenie oraz stworzenie im rodzinnej atmosfery. Z opinii sióstr wynika, że wyjątkowa sytuacja wymagała wyjątkowego poświęcenia, nawet za cenę własnego życia.

– Matusia się bała, drżała nieraz jak liść osiki, ale wierzyła, że Bóg nigdy nie uczyni krzywdy temu człowiekowi, który z miłości czyni dobro drugiemu – wspominała jej sekretarka, s. Teresa Gober.

Siostry ocaliły ponad 500 dzieci oraz około 250 dorosłych. Z licznych ich relacji przebija przekonanie, że Opatrzność w sposób szczególny czuwała nad Zgromadzeniem. Mimo że za udzielanie pomocy Żydom groziła kara śmierci, to żadna z nich nie zginęła. Również żadnemu polskiemu ani żydowskiemu dziecku pod ich opieką nic się nie stało.

W fabularyzowanym dokumencie „Matusia” rolę matki Matyldy Getter zagrała Agnieszka Mandat. Wystąpili w nim m.in. ocalona przez Matusię Lea Balint, s. Magdalena Abramow-Newerly, prof. Jan Żaryn oraz dr Mateusz Szpytma.