Choć w cieniu pandemii zapomnieliśmy nieco o HIV, warto edukować siebie i najmłodszych o drogach przenoszenia wirusa, który – zbagatelizowany – może prowadzić do śmieci.
W kontekście koronawirusa można by to skwitować:
I co to jest?!
Otóż kłopot w tym, że na ten wynik z pewnością wpłynęła zbyt mała wiedza Polaków o drogach jego przenoszenia i możliwościach testowania. Gdyby Polacy regularnie wykonywali testy na jego obecność, mogłoby się okazać, że wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że jest nosicielem. HIV bowiem przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Kiedy jednak wystąpią, to do złudzenia mogą przypominać m.in. stany grypowe (bóle mięśni, podwyższona temperatura, osłabienie, ogólne zmęczenie, bóle gardła…).
Advertisement
Lepiej zapobiegać niż leczyć
Odpowiednio wcześnie włączona terapia daje wysokie prawdopodobieństwo zatrzymania rozwoju kopii wirusa w organizmie. Nie jest możliwe całkowite wyleczenie zakażenia, jednak współczesna medycyna daje duże możliwości powstrzymania jego skutków.
Warto pamiętać, że nosicielem może być każdy z nas. Jako drogę przenoszenia wirusa większość z nas kojarzy głównie kontakty płciowe. I rzeczywiście ten sposób zakażenia odpowiada za większość jego przypadków. Należy jednak mieć świadomość, że wirus transmituje się również przez krew, dlatego wystarczy drobna rana i niewielki kontakt z nosicielem, żeby doszło do jego przeniesienia. Narażone są również dzieci ciężarnych, zakażonych matek, ponieważ HIV przenosi się na nie najczęściej w okresie okołoporodowym lub podczas karmienia piersią.
W przypadku zignorowania zakażenia i braku leczenia konsekwencją może być – spowodowany wirusem – AIDS, który nierzadko prowadzi do przedwczesnej i bardzo bolesnej śmierci.
Advertisement
Kto powinien wykonać test?
Wbrew pozorom nie tylko osoby, które miały styczność z ryzykownym zachowaniem seksualnym (np. stosunek z nieznaną osobą). Wykonanie badania zalecane jest również pacjentom przyjmującym narkotyki, klientom salonów kosmetycznych oraz tym, którzy mają na swoim ciele tatuaże lub kolczyki.
Na obecność wirusa należy również przetestować się w innych sytuacjach, które mogły doprowadzić do kontaktu z cudzą krwią lub jeśli wystąpiła, nawet chwilowa, utrata kontroli nad własną świadomością (np. upojenie alkoholowe lub odurzenie po zażyciu innych środków).
Edukują młodzież
Fundacja Edukacji Zdrowotnej Lepsze Jutro z myślą o młodzieży, przygotowała serię filmów edukacyjnych „Zbadaj się, kotku!”. Kampania, która jest częścią konkursu „Pozytywnie Otwarci”, ma w przystępny sposób opowiadać młodym ludziom o zagrożeniach związanych z HIV oraz zachęcać ich do wykonywania testów.
Advertisement
„Z każdym rokiem coraz więcej Polaków dowiaduje się, że żyje z HIV. W ciągu ostatnich czterech lat liczba zakażeń odnotowanych w pierwszych 10 tygodniach roku wzrosła o 30 proc. O tym, jak przenosi się HIV i jak można się przed nim chronić, wiemy stanowczo za mało. Dotyczy to zwłaszcza młodzieży, która jest na HIV najbardziej narażona” – czytamy w informacji prasowej biura konkursowego.
Gdzie można wykonać test?
Odpłatnie wykonamy go w prywatnych placówkach laboratoryjnych. Istnieją również specjalne punkty konsultacyjno-diagnostyczne (PKD), gdzie możemy wykonać badanie za darmo i skorzystać z porady specjalisty. Lista placówek dostępna jest na [TEJ STRONIE].
Więcej informacji uzyskamy, dzwoniąc pod numery telefonów zaufania HIV/AIDS (połączenie płatne tylko za pierwszą minutę): – 22 692 82 26, – 801 888 448.
Obawy związane z piciem kawy są często zgłaszane przez pacjentów z nadciśnieniami. A tych nie brakuje – w Polsce choroba ta dotyka niemal co trzecią osobę dorosłą. Eksperci podkreślają jednak, że chorych może być więcej – w 2021 r. blisko 10 mln Polaków wykupiło receptę z lekami na nadciśnienie, a więc przynajmniej u tylu chorujących zostało ono wykryte. Wbrew popularnemu przekonaniu pacjenci mogą usłyszeć zalecenie regularnego, umiarkowanego picia kawy i herbaty. Z badań naukowych wynika, że te bogate w polifenole napoje mają działanie hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze krwi.
Na podstawie analizy wielu badań ustalono, że zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe ciśnienie w sposób istotny statystycznie obniża się u osób, które spożywają więcej niż 4 filiżanki kawy dziennie w porównaniu do osób niepijących kawy. Ten efekt jest obserwowany także u pijących od 1 do 4 filiżanek kawy w ciągu dnia.
Regularne sięganie po kawę może zapobiegać nadciśnieniu
Na tym nie koniec, jeśli chodzi o korzyści z regularnego picia kawy dla regulacji ciśnienia krwi. U osób pijących minimum 4 filiżanki kawy dziennie zaobserwowano, że także ryzyko wystąpienia nadciśnienia jest mniejsze. Co ciekawe, efekt ochronny był bardziej wyraźny u kobietv.
O tym, że kawa może być pomocna w zmaganiu się z epidemią XXI wieku, jak często mówi się o nadciśnieniu, wspominają także specjaliści zajmujący się prawidłowym żywieniem.
Advertisement
– Kawa nie tylko nie podwyższa ciśnienia tętniczego, ale może u wielu osób zmniejszyć ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego. Osoby z nadciśnieniem tętniczym nie powinny obawiać się skoków ciśnienia tętniczego po wypiciu kawy – mówi prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz, Dyrektor Instytutu Edukacji Żywieniowej i Stylu Życia Profesora Jarosza, wieloletni Dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia oraz kierownik Kliniki Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii Instytutu Żywności i Żywienia.
Należy jednak podkreślić, że z racji różnic osobniczych w metabolizowaniu kofeiny niektóre osoby mogą czuć się niekomfortowo po jej spożyciu. Zawsze powinniśmy ocenić indywidualnie jak często i w jakiej ilości możemy pić kawę – dodaje specjalista.
Jako umiarkowaną, bezpieczną dla dorosłego człowieka codzienną porcję kawy, najlepiej traktować ilość wskazaną przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), określoną na 3-5 filiżanek dziennie (do 400 mg kofeiny ze wszystkich źródeł). Mając na uwadze czynniki sprzyjające rozwojowi nadciśnienia wymieniane w raporcie NFZ – otyłość, nadmierne spożycie sodu, stres i czynniki genetyczne – warto też zadbać o zrównoważony styl życia, dobrze zbilansowaną dietę i odpowiednią dawkę ruchu.
Przy niskim ciśnieniu kawa pobudza i dodaje energii, ale nie podnosi wartości ciśnienia
Za sprawą kofeiny kawa działa pobudzająco na układ nerwowy. To dzięki temu zwiększa się nasza czujność i poprawia sprawność psychiczna i fizyczna. Efektów tych nie należy mylić jednak ze wzrostem tętna czy wartości ciśnienia.
W przypadku niskich wartości ciśnienia tętniczego możemy odczuwać znużenie, senność i mniejszą koncentrację uwagi. Wypicie wówczas filiżanki kawy może istotnie zmniejszyć powyższe objawy. Nie dzieje się to jednak z powodu wzrostu ciśnienia tętniczego – wyjaśnia prof. Jarosz. Zawarta w kawie kofeina hamuje w mózgu, w mięśniach i w sercu działanie enzymu fosfodiesterazy, przez co komórki wymienionych narządów mają więcej energii i mogą przez pewien czas szybciej i efektywniej pracować. Powoduje to, że nasze myślenie, kojarzenie, koncentracja są lepsze i chętniej podejmujemy wyzwania dnia codziennego, w tym również rekreacyjną aktywność sportową.
Advertisement
– Okazuje się, że ten pobudzający mechanizm może być skutecznym wsparciem nie tylko dla niskociśnieniowców, ale też dla osób wykonujących pracę w godzinach nocnych lub prowadzących auto na długich trasach. Kofeina blokuje w mózgu receptor adenozyny, a adenozyna jest związkiem umożliwiającym nam zaśnięcie. Ten mechanizm działania kofeiny pozwala nam przeciwdziałać zaśnięciu i zmniejszyć uczucie zmęczenia – przekazuje ekspert.
Długotrwałe spożywanie kawy to mniejsze ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
Ochronne działanie przeciwko nadciśnieniu jest doniosłym, ale niejedynym pożytkiem z picia kawy dla układu krążenia. W piśmie naukowym „Circulation” zaprezentowano wyniki metaanalizy obejmującej łącznie 1,3 mln osób, która wykazała, że spożywanie od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie wpływa w sposób istotny statystycznie na zmniejszenie ryzyka sercowo-naczyniowego. Autorzy zaobserwowali między innymi zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowej o 11 proc. już przy niewielkiej ilości spożywanej kawy (1,5 filiżanki dziennie). W innym przeglądzie badań stwierdzono, że spożywanie kawy może obniżyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu o 14 proc. u osób pijących 2 filiżanki i o 17 proc. w przypadku wypijania 3 kaw.
Niewyspanie powoduje poczucie bycia znacznie starszym niż się jest w rzeczywistości. Z kolei doskonały sen subiektywnie odmładza – wykazały badania.
„Biorąc pod uwagę, że sen jest kluczowy dla funkcjonowania mózgu i ogólnego samopoczucia, zdecydowaliśmy się sprawdzić, czy pomaga także poczuć się młodszym” – opowiada Leonie Balter z Uniwersytetu Sztokholmskiego, autorka pracy opublikowanej w magazynie „Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences” (https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2024.0171).
Naukowcy zaprosili ponad 400 ochotników w wieku od 18 do 70 lat.
Advertisement
Najpierw zapytali ich o to, jak bardzo starzy się czują, ile nocy w ciągu ostatniego miesiąca nie przespali dobrze oraz jak bardzo czują się senni.
Ten test pokazał, że każda źle przespana noc powodowała poczucie bycia starszym o 0,23 roku.
Advertisement
Wpływ snu jeszcze wyraźniej pokazał kolejny eksperyment.
Tym razem 186 uczestników w wieku od 18 do 46 lat, w jednym okresie miało przez dwie noce ograniczony sen do 4 godzin, a w innym czasie mogli się wyspać nawet przez 9 godzin.
Advertisement
Po ograniczeniu długości snu ochotnicy czuli się średnio prawie o 4,5 roku starsi. Zmiana zależała od tego, jak bardzo senna dana osoba się czuła.
Osoby najbardziej wyspane czuły się nawet o 4 lata młodsze niż wskazywał ich biologiczny wiek.
Advertisement
Z kolei najbardziej zmęczonym wydawało się, jakby były o 6 lat starsze.
„Oznacza to, że różnica w subiektywnym poczuciu wieku w stanie największego czuwania i stanie silnego niewyspania wynosi aż 10 lat” – zauważa ekspertka.
Advertisement
„Zadbanie o sen jest podstawowe dla młodzieńczego samopoczucia. To z kolei może wspierać bardziej aktywny tryb życia i zachęcać do zachowań promujących zdrowie, bo czucie się młodym, rześkim jest ważne dla naszej motywacji do aktywności” – podkreśla. (PAP)
