Ludzie
Wielkanocne zwyczaje
Święta Wielkanocne to w tradycji katolickiej najważniejsze święta w roku. Mają też bogatą symbolikę. W jednych regionach jest kultywowana bardziej, w innych mniej.
Jednym z elementów świąt wielkanocnych są pisanki, zwane także kraszankami.
–W Wielkopolsce występowały najczęściej kraszanki, czyli jajka barwione na jeden kolor. Były one barwione wyłącznie w naturalnych barwnikach. Najbardziej popularne było gotowanie jajek w łuskach cebuli. W tej chwili mamy bardzo dużo odmian cebuli i można otrzymywać bardzo ciekawe kolory. Bardzo często gotowano jajka w świeżym życie, a także w buraku, korze dębu czy olchy – opowiada Roman Skiba, etnograf ze Skansenu Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią.
Barwniki do barwienia kraszanek gotowały się ok. 15-20 minut. Po ugotowaniu miksturę odcedza się przez sito i pozostawia do wystygnięcia. Następnie gotuje się w niej jajka. Można dodać octu lub soli. Stopień natężenia daną barwą zależy od długości trzymania jaja w danym wywarze (im dłużej trzymane tym kolor będzie mocniejszy). Pamiętając o tym można stopniować kolory i np. z jednego barwnika uzyskać barwę o różnym natężeniu na różnych jajach. Aby kolory ładniej wyglądały warto wybierać jajka o bielutkich skorupkach. Zabarwioną kraszankę warto przetrzeć szmatką nasączoną olejem – będzie się ładniej błyszczeć.
A jaka jest ich geneza pisanki?
Istnieje kilka legend, które tłumaczą ich powstanie. Jedna z nich opowiada, że pierwsze pisanki miała wykonać Maryja dla dzieci Piłata aby wybłagać ułaskawienie dla swojego syna. Kiedy pisanki rozsypały się po świecie, inne dzieci je pozbierały i odtąd zaczęto obdarowywać właśnie dzieci kolorowymi jajkami w czasie świąt wielkanocnych.
Inne z podań opowiada, że Maria Magdalena po spotkaniu anioła w pustym grobie Jezusa pobiegła do domu gdzie ujrzała wszystkie jajka, które tam miała ubarwione na czerwono. Wyszła z nimi z domu i jajkami obdarowywała napotkanych apostołów głosząc o zmartwychwstaniu Pańskim. Dlatego Maria Magdalena często bywa przedstawiana w ikonografii z jajkiem w dłoni.
Judaszki to zwyczaj obchodzony w zależności od miejsca w Wielką Środę, w Wielki Czwartek (zwany także Cierniowym) bądź w Wielką Sobotę. W zależności od miejscowości Judaszki mogły przebiegać nieco inaczej. Chłopaki na wsi, przebrani za żołnierzy, tworzyli ze słomy kukłę przedstawiającą Judasza, często z pejsami – według żydowskiej mody i ubranego na czarno. Kukłę wciągano na wieżę kościoła i po jutrzni zrzucano ją na dół. Wieszano też Judasza na słupie bądź drzewie. Po zrzuceniu Judasza okładano go kijami, chłostano, siekano drewnianymi szablami. Obwożono go na taczce do plebani, do dworu, do gospody, gdzie powtarzano widowisko wśród zebranej gromady ludu. Na końcu go topiono w rzece lub, gdy się ściemniło palono za wioską. Co ciekawe zwyczaj ten znany jest również w innych krajach np. w Grecji, Hiszpanii, Meksyku, Brazylii czy na Filipinach.
Niedziela Palmowa zwana była niegdyś również niedzielą „Kwietną”, „Wierzbną” lub „Wierzbową”. W niektórych domach panował wówczas zwyczaj, że osoba, która pierwsza obudzi się z rana, budzi pozostałych domowników uderzając ich palmą mówiąc:
„Wierzba bije, nie ja biję,
Za tydzień – Wielki Dzień
Za sześć nocy – Wielka – Noc”.
Na Krajnie palemki były skromne bo robione z gałązek wierzbowych. Wierzono, że połknięcie pączka wierzbowego z poświęconej palmy przynosi zdrowie. Poświęcone palemki zatykano przeważnie za święte obrazy. Palemkami wyganiano bydło na pastwiska na pierwszy wiosenny wypas.
W obrzędowości ludowej bardzo ważne było także by na wielkanocnym stole nie zabrakło ciasta, kiedyś to było głównie ciasto drożdżowe oraz babki. Z innych potraw musiał być chleb, jajko oraz wędliny. W Wielkanocny poniedziałek nie mogło zabraknąć śmigusa-dyngusa. Ta ostatnia tradycja, niestety, coraz bardziej zanika.
W piątek przy figurze Świętej Katarzyny na dworcu PKP w Pile zamontowano tabliczkę informacyjną.
Św. Katarzyna Aleksandryjska to patronka polskich kolejarzy.
Urodziła się ok. 282 roku w Aleksandrii w Egipcie. Była córką króla Kustosa. Według tradycji była bogatą i wykształconą chrześcijanką z Aleksandrii, która przyjęła śluby czystości. Poniosła śmierć męczeńską w wieku 18 lat.
W ikonografii św. Katarzyna przedstawiana jest w koronie królewskiej, z palmą męczeńską w dłoni. Jej atrybutami są: anioł, Dziecię Jezus, nakładające na jej palec pierścień jako oblubienicy, filozofowie, z którymi prowadziła dysputę, gałązka palmowa, koło, na którym była łamana, korona w ręku, krzyż, księga, miecz, piorun.
Purpura jest znakiem godności królewskiej, ale oznacza również krew, przez co symbolizuje męczeństwo. Kolor zielony symbolizuje nadzieję, młodość, sprawiedliwość oraz odrodzenie. To kolor przyrody, kolor życia. Oznacza pełne nadziei pielgrzymowanie do domu Ojca.
Kolejarze obrali ją sobie za Patronkę, uważając, że skoro pod kołem męczeńskim nie zginęła – to uchroni też innych od śmierci pod kołami pociągów. Wizerunek świętej widnieje na wielu kolejarskich sztandarach, na wielu dworcach kolejowych są jej kapliczki. Kult świętej Katarzyny jest wśród braci kolejarskiej bardzo żywy.
– Dziękujemy za pomoc w przygotowaniu instalacji: Panu Arkadiuszowi Zielińskiemu, Panu Szymonowi Gutowi, Panu Dariuszowi Peruckiemu, Panu Filipowi Palczewskiemu – mówi Artur Łazowy ze Stowarzyszenia Effata.
Pomnik Św. Katarzyny znajduje się na pilskim dworcu PKP.
Edukacja3 godziny ago
Jak skutecznie nauczyć się języka obcego?
Wiadomości3 godziny ago
Gwda – operacja czysta rzeka. Piła 2024
Na sygnale16 godzin ago
Amatorzy pięknego zapachu… posiedzą za kratami
Polska i Świat17 godzin ago
Znamy laureatów konkursu „Inwestycja z perspektywą”
Biznes17 godzin ago
20 lat Polski w UE: świętowanie sukcesów i fundamentalne pytania o przyszłość
Polska i Świat2 tygodnie ago
Dzisiaj mamy Międzynarodowy Dzień Romów
Lifestyle2 miesiące ago
Jerzy Stuhr: Kończę swoją karierę teatralną i pedagogiczną
Lifestyle3 miesiące ago
Marcin Miller z zespołu BOYS
Video3 miesiące ago
Andrzej “Piasek” Piaseczny – życie na scenie
Video4 miesiące ago